Funkcjonalna Indywidualna Terapia Skolioz i wad postawy
W skrócie FITS jest jedną z nielicznych metod rekomendowanych przez Towarzystwo Ortopedycznego i Rehabilitacyjnego Leczenia Skolioz SOSORT (Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment). Celem tej metody jest stabilizacja skoliozy u dzieci oraz zmniejszenie kąta skrzywienia w przypadkach skolioz nieprogresywnych. Metoda FITS wykorzystywana jest także w prowadzeniu pacjentów z dużymi skoliozami, którzy z różnorakich przyczyn nie będą poddani leczeniu operacyjnemu lub pomocniczo w pracy terapeutycznej poprzedzającej zabiegi ortopedyczne oraz w leczeniu gorsetowym.
Autorami metody FITS są dr n. med. Marianna Białek oraz fizjoterapeuta, osteopata mgr. Andrzej M’hango. Ich koncepcja w pełni ukształtowała się w 2004 r. i od tamtego czasu wykorzystuje się ją w terapii dzieci z wadami postawy, skoliozami oraz chorobą Scheuermanna. FITS jest systemem eklektycznym, bazującym na technikach wielu metod fizjoterapeutycznych, które okazały się być przydatnymi w terapii skolioz oraz ćwiczeniach powstałych w toku wieloletniej praktyki dr Białek i mgr. M’hango. Autorzy zaadaptowali różne sposoby działania i dostosowali je do pracy z dziećmi.
Metodę leczenia FITS cechuje:
- indywidualne podejście do pacjenta,
- wnikliwe badanie biernego i czynnego ruchu korekcyjnego,
- nacisk na usuwanie barier mięśniowo-powięziowych ograniczających ruch korekcyjny,
- korekcja łuku pierwotnego poprzez dodanie kompensacji czynnościowej z jednoczesną stabilizacją lub korekcją łuku wtórnego,
- dążenie do budowania i stabilizacji korekcyjnych wzorców ruchowych,
- uczenie autokorekcji w pozycjach funkcjonalnych i czynnościach dnia codziennego,
- nauka oddechu derotacyjnego w pozycjach funkcjonalnych,
- znaczny nacisk na aspekt psychologiczny,
- nastawienie na edukowanie dzieci i rodziców.
Przebieg terapii leczenia skoliozy
Terapia rozpoczyna się od zapoznania z historią choroby. Wywiadowi z pacjentem lub/i jego opiekunem towarzyszą badania klasyczne oraz prowadzone według koncepcji FITS. Jest to niezmiernie ważny etap terapii, w czasie którego zaczyna się indywidualizować cele i tworzyć plan potrzebny do ich realizacji. Właściwe zajęcia początkowo służą relaksacji struktur mięśniowo-powieziowych i stawowych, które ograniczają ruch korekcyjny. W kolejnym etapie terapii budowane są prawidłowe wzorce postawy w pozycjach funkcjonalnych, a więc takich, które występują w życiu codziennym. W kolejnych etapach wzorce te ulegają utrwaleniu. Program ćwiczeń jest każdorazowo indywidualizowany w zależności od skutków i rodzaju występującej skoliozy. Pod uwagę brane są m.in. wielkości kąta skrzywienia, wiek pacjenta oraz tzw. szczegółowy cel terapii – czyli różnicowanie zajęć w celu wykształcenia nowych umiejętności i nawyków.
Specyficzne rodzaje treningu charakterystyczne dla FITS:
- poizometryczna relaksacja mięśni,
- tzw. trening krótkiej stopy,
- stabilizacja dolnego tułowia poprzez działanie na mięsień poprzeczny brzucha,
- specyficzne ćwiczenia oddechowe (tzw. oddech derotacyjny),
- ćwiczenia korekcyjne ustawienia barków i łopatek z wykorzystaniem m.in. technik Metody PNF, •ćwiczenia równoważne z korekcyjnymi ustawieniami tułowia,
- ćwiczenia we wzorcach korekcyjnych z użyciem taśmy TheraBand
- nauka siedzenia korekcyjnego i chodu z korekcyjnym ustawieniem tułowia.